دلنوشته ها
مسجد پایگاه انسجام و یکپارچگی مسلمانانی است، که هر روز در صفوف به هم پیوسته نماز جماعت، اتحاد و انسجام خود را نشان می دهند. مسجد مکانی است که مومنان هر روز در آن، در پناه حق می آرامند، با خدای خویش به راز و نیاز می پردازند و دست نیاز به سوی حضرت حق تعالی دراز می کنند و به معبود حقیقی می پیوندند. مسجد نخستین نهاد سیاسی اسلام است که پیامبر اعظم اسلام (ص) آن را بنا نهاد. مسجد کانون همدلی و درمانگاه تفرقه ها است؛ هنگامی که مومنان در این مکان حضور می یابند، از تعلقات دنیوی خود را رها می یابند، و آنجاست که همه برابر دیده می شوند. مسجد جایگاه علم و اندیشه است؛ هر روز بر دانش و بینش مومنانی که در مسجد حضور می یابند، افزوده می شود و پیمانه آنها از دریای بیکران علم و معرفت بیشتر پر می گردد. آری مسجد محبوب ترین مکان روی زمین است.
سازمان کنفرانس اسلامی در پی پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران از 30 مرداد تا 5 شهریور هر سال را به مناسبت سالروز به آتش کشیده شدن مسجد القصی توسط رژیم صهیونیستی به عنوان هفته جهانی مساجد نامگذاری کرده است. لذا در این نوشتار سعی داریم به بهانه فرارسیدن هفته جهانی مساجد، به محبوب ترین مکان روی زمین؛ مسجد بپردازیم.
نگاهی به حادثه ناگوار به آتش کشیدن مسجد الاقصی توسط صهیونیست ها
30 مرداد سال 1348 بود که حادثه ناگوار به آتش کشیدن مسجد الاقصی توسط یک یهودی متعصب استرالیایی تبار اتفاق افتاد؛ رژیم صهیونیستی بعد از آنکه فلسطین را به اشغال خود در آورد، تونل های مختلفی را در اطراف مسجد الاقصی حفر کرد و همزمان با این حرکت رژیم صهیونیستی، «دنیس روهان» که یک یهودی استرالیایی تبار بود، در 21 آگوست 1969 (مصادف با 30 مرداد 1348)، مسجد الاقصی را به آتش کشید. در همان روز آتش سوزی، شهردار رژیم صهیونیستی نیز دستور قطع آب مسجد الاقصی را صادر کرد و ماشین های آتش نشانی رژیم صهیونیستی پس از خاموش شدن آتش آمدند. مسئولان رژیم صهیونیستی علت آتش سوزی را اتصال سیم های برق عنوان کردند و چند روز بعد، جوشکاری در داخل ساختمان را علت اصلی این حادثه ناگوار عنوان ساختند همین تناقض گویی های صهیونیستها، حساسیت مسلمانان جهان و بویژه فلسطین را برانگیخت و مسئولان و سران تل آویو مجبور شدند به کاری که «روهان» با همکاری آنها انجام داده بود، اعتراف کنند. صهیونیست ها اعلام کردند که روز حادثه، فردی به نام «روهان» که به بیماری روانی مبتلا است، با ورود به مسجدالاقصی، بعد از آتش سوزی به یک محله یهودی نشین رفته، ولی بعد از مدتی پلیس وی را دستگیر کرده است. هر چند که دادگاه روهان برگزار گردید، اما در این دادگاه نیز صهیونیست ها توانستند با عنوان کردن بیماری روحی و روانی روهان، وی را آزاد سازند.
در این حادثه به قبه الصخره واقع در قسمت دو ستون اصلی به همراه طاق سنگی بزرگ که در زیر گنبد مسجد قرار داشت و نیز گنبد چوبی داخل محراب با کاشی های رنگی دیواره جنوبی و تمام مرمرهای رنگی نصب شده بر روی آن و همچنین 48 پنجره آسیب جدی وارد گردید و منبر و محراب صلاح الدین ایوبی نیز به آتش کشیده شد.
این حادثه بیش از پیش ماهیت رژیم صهیونیستی را نشان داد و از اهداف این رژیم غاصب پرده برداشت و آن این بود که این رژیم به طور جدی در پی تخریب مسجدالاقصی، که مکان مقدسی برای مسلمین جهان، بالاخص مردم مظلوم فلسطین به شمار می رود، است و با این هدف می خواهد در ممالک اسلامی نفوذ کرده و به حریم مقدس دین اسلام تجاوز نموده و با اسلام بستیزد.
مسجد محبوب ترین مکان روی زمین
چه کسی است که می تواند پا در مسجد گذارد، اما با خدای خویش راز و نیاز نکند، چه کسی است که می تواند وارد مسجد شود، اما بدی های خود را نشوید، چه کسی است که می تواند وارد مسجد شود، اما بندگی خود را در آستان حضرت حق تعالی به جای نیاورد. آری انسانی پیدا نمی شود که با قلبی خالصانه وارد این مکان مقدس شود اما از برکات این مکان بی نصیب ماند. برای آنکه به ارزش و جایگاه والای مسجد پی ببریم، به چند روایت و حدیت بسنده می کنیم.
قرآن کریم می فرماید: ومن اظلم ممن منع مساجد الله ان یذکر فیها اسمه و سعی فی خرابها ... ؛ و کیست ستمکارتر از آن که منع کرد و بازداشت مردم را از مساجد و در خرابی آنها کوشید، تا نام خدا در آنجا بر زبان نیاید و بزرگ نشود».
با توجه به این آیه قرآنی، می توانیم به اهمیت و جایگاهی که خداوند برای مسجد در نظر گرفته است، واقف شویم.
در« کشف الاسرار» در ذیل آیه « فی بیوت اذن الله ان ترفع و یذکر فیها اسمه یسبح له فیها بالغدو والاصال ؛ در خانه هایی که خداوند اجازه داده است که رفعت یا بند و درآنها نام او به بزرگی یاد شود دراین خانه ها هر صبح و شام مردان با ایمان به تسبیح او مشغولند»، آمده است که ابن عباس گفت: «المساجد بیوت الله فی الارض و هی تضی ء لا هل السماء کما تضی النجوم لاهل الارض؛ مساجد خانه های خدا در زمین است. همان گونه که ستارگان برای اهل زمین می درخشند، مساجد نیز برای ملکوتیان نورافشانی می کنند.»
شاید اگر مسجد را در کلام نورانی آخرین سفیر الهی، حضرت محمد (ص) که این مکان مقدس را برای نخستین بار بنا نهاد، بنگریم بیشتر به جایگاه والای این مکان مقدس پی خواهیم برد.
حضرت محمد (ص) می فرمایند: «المساجد انوار الله؛ مساجد انوار خدا هستند.»
در فراز دیگری از کلام نورانی آن حضرت، آمده است: «خیرالبقاع المساجد؛ بهترین زمین ها، مساجد هستند.»
در بیانی دیگر نیز پیامبر نور و رحمت می فرمایند: «المساجد مجالس الانبیاء؛ جایگاه پیامبران مساجد است.»
رسول اکرم (ص) همچنین می فرمایند:«جعلت لی الارض مسجداٌ و طهورا ؛ زمین برای من سجده گاه و پاک کننده است.»
پیامبر اعظم (ص) در جای دیگر می فرمایند:« ما جلس قوم فی مسجد من مساجد الله تعالی یتلون کتاب الله یتدارسونه بینهم الا تنزلت السکینه وغشیتهم الرحمه و ذکرهم الله فیمن عنده ؛ قومی در مسجدی از مساجد خداوند متعاال برای تلاوت قرآن و آموختن آن به یکدیگر ننشیند، مگر آنکه آرامشی برایشان نازل و رحمت الهی شامل حالشان شود و خدا از ایشان در میان کسانی که نزد اوهستند، به بزرگی یاد کند.»
در کلام دیگری از رسول اکرم (ص)آمده است: « انما نصبت المساجد للقرآن ؛ همانا مساجد برای قرآن بنیاد گردیده است.»
در حدیثی دیگری از رسول خدا (ص) می خوانیم:« من غدا اوراح الی المسجد لا یرید غیره لیعلم خیرا و یعلمه ثم رجع الی بیته الذی خرج منه کان کالمجاهد فی سبیل الله رجع غانما؛ اگر شخصی بامدادان یا شبانگاه راه مسجد را در پیش گیرد و صرفا هدف او فراگیری راه خیر و نیکبختی باشد یا بخواهد آن را به دیگران تعلیم دهد ، همانند مجاهدی است که در راه خدا به جها د پرداخته و با غنیمت باز گردد.»
از اصحاب رسول اکرم (ص) هم روایت شده است که گفتند:« کنا فی مسجد رسول الله حلقا نتحدث اذا خرج علینا رسول الله من بعض حجره فنظرالی الحلق ، ثم جلس الی اصحاب القرآن فقال : بهذا المجلس امرت؛ ما در مسجد رسول الله به صورت حلقه هایی نشسته بودیم وسخن می گفتیم که رسول خدا (ص) وارد شد و پس از نگاهی که به این حلقه ها کرد، در گروه قاریان قرآن نشست وگفت: من به حضورم در این مجالس مامور شده ام.»
در روایتی دیگر آمده است که روزی پیامبر خدا از خانه بیرون آمد، در مسجد دو مجلس دید که در یکی در مورد امور دینی بحث وبررسی می شود ودر دیگری گروهی مشغول عبادت و درخواست از پروردگار بودند. حضرت فرمودند: « کلا المجلسین الی الخیراما هو لاء فیدعون الله واما هولاء فیتعلمون و یفقهون الجاهل هولاء افضل بالتعلیم ارسلت؛ هر دو مجلس نیک است. آن گروه خدا را می خوانند وآن گروه می آموزند و مطالب را به نادانان می فهمانند، که این گروه دوم برترند. من برای تعلیم فرستاده شده ام.»
آن بزرگوار همچنین می فرمایند : « المساجد بیوت المتقین، و من کانت المساجد بیته ضمن الله له بالروح والراحه والجواز علی الصراط؛ مساجد خانه پرهیزکاران است و کسی که مسجد خانه اش باشد خداوند آسایش، آرامش و عبور از صراط را برای او تضمین می کند».
مسجد اولین مکان برای عبادت خالصانه
مسجد به عنوان معبد و پرسشتگاه مومنان است و جایگاهی است که مومنان می توانند به عبادت و پرستش خالصانه حق تعالی بپرازند و دعا و عبادت خویش را با اخلاص کامل انجام دهند. مسجد مکانی است برای تسبیح، ذکر و یاد خدا، که در آن جا مومنان خدای خویش را با نامهای نیکویش می خوانند و بر اساس فطرت خداجوی خویش، توحید و یگانگی خداوند متعال را درک می کنند، دل در گرو معبود خویش می گذارند و با یاد او دلهای خویش را آرامش می بخشند که «تنها با یاد خدا، دلها آرام گیرد.»
آری مسجد، محراب عبادت بندگان خدا است، بندگانی که از این مکان مقدس به اوج سپهر کرامت پر می کشایند و به آرامش قلبی و رضای خداوندی دست می یابند. مسجد کانون گرم ایمان و محفل نورانی تقوی الهی است که مومنان را به فضایل اخلاقی می آراید و آنان را با نور خداوندی آشنا می سازد، نوری که، روشنگر راه زندگی می شود. مسجد قطعه ای از بهشت است که با شمیم بهشتی، روح و روان مومنان خدا را صیقل می دهد و آنان را با مهر و محبت و صفای خداوندی آشنا می گرداند.
مسجد اولین پایگاه تعلیم و تربیت
مسجد همواره در طول تاریخ اسلام، مرکز آموزش و پایگاه تعلیم و تربیت بوده است. مسجد همواره سنگری برای ترویج اسلام و دفاع از حریم آن، بوده و برای یادگیری اصول عبودیت و بندگی همچون آموزشگاهی به تعلیم و تربیت مومنان پرداخته است. این مکان مقدس راه و رسم زندگی خداپسند را به مومنان آموزش داده است. در واقع مسجد همانند دانشگاه انسان سازی بوده است که او را با خدای خویش آشنا کرده و برای عبور از صراط مستقیم ارشاد و هدایت نموده است. مسجد به مومنان آموخته است که وحدت و یکپارچگی خویش را همواره حفظ کنند و این همان رمز جاودانگی و ماندگاری اسلام است. مسجد همواره در طول تاریخ اسلام، مکانی برای تمرین و ممارست خلق و خوی و رفتار و کردار پسندیده انسانی و محلی مناسب برای پیاده کردن و عملی ساختن ارزش های والای اخلاقی و رفتار در ابعاد گوناگون زندگی و سکوی پرواز به ملکوت بوده است. این مکان مقدس انسان ها را با فرهنگ خاص اسلامی آشنا کرده و به تحقق آرمان های والای انسانی کمک کرده است.
مومنان با برگزاری جلسه های پرسش و پاسخ دینی و علمی در مسجد، به امر مهم تعلیم و تربیت می پردازند. به یاد داریم که مسجد همواره به عنوان پایگاهی فرهنگی بوده و است که مسلمانان در ابعاد مختلف حیات فردی و در مسایل سیاسی، اجتماعی، اعتقادی، اقتصادی، علمی، فرهنگی، نظامی و دیگر ابعاد، در آنجا آموزش می بینند و بر اساس آموزش و اصول اسلام پرورده می شوند و بدین وسیله به سلاح تقوا و پارسایی به معنای کامل و صحیح کلمه مسلح می شوند و با نوعی مصونیت فکری و عقیدتی و با پیراستگی و وارستگی های لازم در صراط مستقیم تکامل انسانی قرار می گیرند و برای رضای خدای خویش همواره در حرکتند.
حضرت امام خمینی (ره)، همواره به نقش تعلیم و تربیتی مسجد، توجه داشته و توصیه فرموده اند: « این مساجد باید مرکز تربیت صحیح باشد ، و مساجد بحمدالله اکثرا این طوری است . اشخاصی که در مسجد می روند، باید تربیت بشوند، تربیت اسلامی مساجد را(باعدم حضورخود) خالی نگذارید؛ آنهایی که می خواهند نقشه بکشند و شما را دور کنند از مساجد، دورکنند از مراکز تعلیم و تربیت، آنها دشمن های شما هستند».
مسجد اولین مکان برای کسب علم و دانش
زمانی که اسلام در سرزمین حجاز ظهور کرد، جهل و بی خبری، تمام «جزیره العرب» را فرا گرفته بود، به گونه ای که در شهر مکه تنها هفده نفر باسواد بودند. اما با مبعوث کردن پیامبر گرامی اسلام (ص)، رسالت آخرین سفیر الهی آغاز شد، او برای برپا داشتن دین و تعلیم علم و دانش آمد و برای این امر مهم، مسجد را بنا نهاد. او به اندازه ای به علم و دانش بها می داد که می فرمود:« من سلک طریقا یطلب فیه علما سلک الله به طریقا الی الجنه ، و ان الملائکه لتضع اجنتها الطالب العلم رضا به و انه یستغفر لطالب العلم من فی السماء و من فی الارض حتی الحوت فی البحر و فضل العالم علی العابد کفضل القمر علی سائر النجوم لیله البدر و ان العلماء ورثه الانبیا ء؛ کسی که به راهی رود برای دانش جویی، خداوند اورا به سوی بهشت برد. همانا فرشتگان با خرسندی بال های خویش برای دانشجو فرو نهند و اهل زمین و آسمان حتی ماهیان دریا برای دانشجو آمرزش طلبند و برتری عالم برعابد مانند برتری ماه شب چهارده است بر ستارگان دیگر و دانشمندان وارث پیغمبرانند .»
حضرت همچنین در خصوص فراگیری علم و دانش، می فرمودند: « اطلبو العلم و لو با لصین؛ طلب کنید دانش را اگر چه در چین باشد ».
به جرات می توان گفت که مسجد اولین جایگاه برای کسب علم و دانش بوده و است. در تاریخ صدر اسلام می خوانیم که پیامبر گرامی اسلام، حضرت محمد (ص)، مسجد را مکانی برای آموزش دین و دانش قرار داده بودند و همواره می فرمودند که من برای آموختن و تعلیم مردمان مبعوث گشته ام.
شاید این روایت از «میزان الحکمه» به درک این موضوع کمک کند؛ پیامبر گرامی اسلامی به ابوذر می فرمایند: «یا اباذر کل جلوس فی المسجد لغو الا لثلاثه قرائه مصل او ذاکر الله تعالی او سائل عن علم ؛ در مسجد هر نشستی به جز برای سه چیز بیهوده است: 1- نمازگزاردن 2- ذکر خدا گفتن 3- بحث علمی کردن.»
شاید بتوان گفت که نقش آموزشی مسجد بوده است که کارکرد آموزشی و دانش افروزی این مکان مقدس را از صدر اسلام تاکنون حفظ کرده و هم اکنون نیز به کارکرد آموزشی مسجد توجه شایانی می شود که نمونه آن برگزاری جلسات باشکوه علمی در حوزه های علمیه و مساجد سراسر کشور است.
بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، در خصوص جایگاه و کارکردی که مسجد در کسب علم و دانش دارد، این چنین توصیه می فرمایند: «… هم دانشگاه ها را حفظ کنید ، هم مساجد را حفظ کنید، منافات با هم ندارند. دانشگاهی باشید، مسجد هم بروید، مساجد را هم تعمیر کنید، مساجد را هم آباد کنید از رفتن خودتان ».
مسجد اولین کانون وحدت و همدلی
براستی که مسجد اولین کانون وحدت و همدلی مومنان خدا است. آنان در هر شبانه روز پنج بار برای شرکت در آیین عبادی سیاسی در مسجد حضور می یابند و با برپایی صفهای منظم، همه با هم به عبادت خدا می پردازند. و به این آیه قرآن اهتمام خاص دارند که «ایاک نعبد و ایاک نستعین؛ (خداوند) تنها تو را می پرستیم و تنها از تو یاری می جوییم.»
هنگامی که مومنان با هم خدای خویش را می خوانند، وحدت و یکپارچگی خود را نشان می دهند و شیطان را از خود می رانند.
پیامبر گرامی اسلام (ص)، به این نکته توجه داشته و همواره می فرمودند: « ید الله مع الجماعه؛ دست خدا همراه جماعت است.»
بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) نیز در این خصوص فرموده اند:
-« نماز را در جماعت بخوانید، اجتماع باید باشد ».
-« اجتماعاتتان را حفظ کنید. مساجدتان را محکم نگه دارید.»
-« اجتماع کنید نمازهای جمعه را با شکوه بجا آورید و نمازهای غیر جمعه را هم که شیطان ها از نماز می ترسند، از مسجد هم می ترسند».
مسجد نخستین نهاد سیاسی اسلام
در تاریخ صدر اسلام می بنیم که پیامبر گرامی اسلامی، بعد از تشکیل حکومت اسلامی، برای آنکه مسلمانان را در امر حکومت اسلامی، مداخله دهد، مسجد را به عنوان یک نهاد سیاسی بنا نهادند. چنان که در متون تاریخی صدر اسلام می خوانیم، رسول اکرم (ص) برای آنکه مسلمانان از نظریات و تجربیات مفید یکدیگر بهره مند گردند، آنان را در مسجد جمع می کرد و امور مربوطه را به شورا می گذاشت. به عنوان مثال، در جنگ بدر، پیامبر (ص) برای اتخاذ مواضع مناسب، در یکی از مساجد اطراف مدینه به نام مسجد «عرق الظیبه» با اصحاب خویش به مشورت پرداختند. همچنین برای رفتن به جنگ «احد» در مسجد مدینه از اصحاب خود، مشورت خواستند و…
نقش مسجد در جریان نهضت های بزرگ اسلامی نیز بسیار بارز و چشمگیر است. ما شاهد بودیم که مسجد در پیروزی انقلاب اسلامی نقش بسیار پررنگی داشت؛ مسجد مکانی بود برای بیداری و آگاهی بخشیدن به توده های وسیع و قشرهای مختلف جامعه که از جور و ستم، حکومت ستمشاهی به تنگ آمده بودند.
شاید به همین دلیل است که که بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) توصیه می فرمایند: «… مساجد را خالی نگذارید ..... انقلاب از مساجد پیدا می شود؛ از مساجد این طور امور تحقق پیدا می کند.…»
مسجد اولین دادگاه عدل و قضاوت
مسجد اولین دادگاه عدل و قضاوت است. در زمان پیامبر اکرم (ص) مسجد نقش عمده ای در امور قضایی داشت و مرکزی برای حل و فصل دعاوی مردم به شمار می رفت و مردم نیز از مساجد به عنوان دادگاه قضاوت بهره می جستند. چنان که مولی متقیان، حضرت علی (ع)، در گوشه ای از مسجد کوفه، به نام «دکه القضا» به کارهای حقوقی و قضایی مردم می پرداختند.
مسجد اولین پناهگاه و مرکز خدمت رسانی
اگر نگاهی به تاریخ صدر اسلام داشته باشیم، خواهیم دید که جماعتی از فقرای مهاجر که ماوایی نداشتند، در کنار مسجد مدینه، زیر سرپناه کوچکی به نام «صفه» زندگی می کردند. در« طبقات ابن سعد » آمده است: شب ها رسول خدا صلی الله علیه وآله اصحاب صفه را فرا می خواند و هر چند تن از ایشان را برای صرف شام به منزل یکی از انصار می فرستاد و گروهی را نیز با خود به منزل می برد و در آنجا از ایشان پذیرایی می کرد .
همچنین آوارگان جنگ و حوادث طبیعی نیز از مسجد به عنوان پناهگاه استفاده می کردند؛ افراد ضعیف و کسانی که به نوعی مشکلاتی داشتند، به مسجد مراجعه می کردند و برای رفع نیازشان با رسول اکرم (ص) سخن می گفتند و آن حضرت نیز تا حد امکان، نیاز آنان را برطرف می کرد. به عنوان مثال در متون تاریخی صدر اسلام می خوانیم که گروهی از مستمندان مسلمان درمسجد زندگی می کردند و از کمک های مالی پیامبر صلی الله علیه و آله و دیگر مسلمانان بهره مند می شدند. این گروه که قریب به چهار صد تن از اصحاب پیامبر صلی الله علیه وآله را تشکیل می دادند، به دستور آن حضرت در بخشی از مسجد که مسقف بود، سکنی گزیده بودند و ضمن اقامت در آنجا، قرآن می آموختند، روزه می داشتند و به جنگ می رفتند.
امروزه نیز مسجد به عنوان اولین پناهگاه هر مسلمانی به شمار می رود. هر گاه برای ما مشکلی پیش می آید به این مکان مقدس پناه می بریم، با خدای خود راز و نیاز می کنیم و از او درخواست کمک داریم. از مشکلات خود با با دیگر مومنان سخن می گویم و از مشورت آنان بهره برده و بر مشکلات فائق می آیم.
امروزه مسجد توانسته است به عنوان بهترین مرکز خدمت رسانی، به ایفای نقش خود بپردازد. مومنان هنگامی که در مسجد دور هم جمع می شوند از مشکلاتی که برای برخی از مسلمانان پیش آمده، سخن می گویند و برای کمک به آنان از هیچ تلاشی دریغ نمی کنند.
سخن پایانی: چنان که گفتیم مسجد نخستین نهادی است که به هنگام ورود حضرت محمد (ص) به مدینه شکل گرفته است و این نکته حکایت از جایگاه والای مسجد در جامعه اسلامی دارد. کارکردهای مسجد در تمام شئون زندگی مسلمانان نشان می دهد که این پایگاه برخاسته از روح اسلام بوده و رمز مرجعیت اسلام به شمار می رود.
مسجد به عنوان مهمترین پایگاه دینی که در تمام عرصه های مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و… نقش دارد، باید به سوی تقویت اسلام و ایده آل های اسلامی در حرکت باشد و به عنوان مرکز تعلیم و تربیت قرار گیرد، برای این منظور، روحانیون و ائمه جماعات سراسر کشور نقش بسیار ارزنده ای می توانند داشته باشند. آنها می توانند فعالیت های مساجد را وسعت بخشند و به ترویج تعالیم و فرهنگ دینی و انقلابی در جامعه کمک کنند؛ با برگزاری نماز جماعت به وحدت و هماهنگی جامعه اسلام تاکید داشته باشند؛ با برگزاری مناسبت های مذهبی در مساجد، بهترین فرصت ها را برای بیان مفاهیم و معارف دینی به دست آورند؛ به بعد اقتصادی مسجد نیز توجه داشته باشند و با ایجاد صندوق قرض الحسنه و اعطای وام به نیازمندان، جمع آوری کمک های نقدی جهت کمک به نیازمندان و محرومان جامعه و … با فقر حاکم در جامعه مبارزه کنند.
ائمه جماعات مساجد به یاد داشته باشند که مسجد بهترین مکان برای فعالیت های فرهنگی، آموزشی، مدیریتی و سیاسی است، بنابراین آنان می توانند در مساجد با برگزاری کلاس های فرهنگی، آموزشی به امر تعلیم و تربیت نوجوانان و جوانان بپردازند و آنان را با تعالیم دین اسلام آشنا سازند.
امروز، ائمه جماعات سراسر کشور رسالت عظیمی بر دوش دارند، آنان باید جوانان را به مساجد جذب کنند، لذا ائمه جماعات باید توجه داشتند باشند که مساجد را در تمام زمینه های عبادی، تربیتی،اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، سیاسی، ورزشی و… فعال نمایند و از این طریق جوانان را به محبوب ترین مکان روی زمین جذب کنند.
Design By : Pichak |